ماده مدت در قراردادهای عندالمطالبه

یکی از انواع قراردادها، قراردادی است که به صورت یک توافق پایه برای معاملات بعدی طرفین قرارداد قرار می گیرد. این قرارداد که در زبان انگلیسی Master Agreement یا Framework Agreement نامیده می شود، قراردادی با یک چارچوب مشخص است که طرفین قرارداد درخصوص همه فاکتورهای لازم برای انعقاد قرارداد توافق نموده و فقط انشا و قبول خود را به مدت زمان بعدی و در یک بازه زمانی مشخص موکول می نمایند. درواقع، در زمان انعقاد قرارداد پایه، طرفین قرارداد اراده ای برای انجام معامله خرید یا خدمت مشخص ندارند بلکه صرفا به یکدیگر تعهد می دهند که اگر دریافت کننده خدمت یا خریدار درخواست ارائه خدمت یا فروش محصول را داشت، با شرایط مندرج در قرارداد پایه معامله انجام دهند. این نوع از معامله در قانون ایران به قراردادهای عندالمطالبه شهرت دارد. با لحاظ ویژگی خاصی که این نوع از معامله دارد، نگارش ماده مدت در این قرارداد پیچیدگی مخصوص به خود را دارد که در زیر به عوامل قابل درج در ذیل ماده مدت در این نوع از قرارداد می پردازیم:

۱-    دوره اعتبار قرارداد:

هر قراردادی دارای دورۀ اعتبار است. این دوره همانند قراردادهای دیگر نگارش شده و دارای یک تاریخ شروع و یک تاریخ پایان است. 

۲-    مدت زمان لازم برای تحویل کالا (قرارداد پایه خرید):

در قرارداد پایه باید درج گردد که در هر بار درخواست خرید کالا از فروشنده، در چه مدت زمانی کالا تحویل می گردد. درج مدت زمان اعتبار قرارداد پایه به هیچ وجه برای این موضوع کافی نیست.

۳-    مدت زمان لازم برای تحویل کار (قرارداد پایه خدمت):

الف- مدت زمان لازم برای حضور:

در قراردادهای ارائه خدمت، قاعدتاً زمانی را برای حضور ارائه دهنده خدمت در محل کار باید درنظر گرفت. به عنوان مثال قید می گردد که تعمیرکار باید ظرف مدت ۲۴ ساعت از تاریخ اعلام رفع خرابی آسانسور، در محل مجتمع حضور یابد.

ب-مدت زمان لازم برای انجام کار:

مدت زمان دیگر در ذیل ماده مدت در این نوع از قراردادها، حداکثر زمانی است که ارائه دهنده خدمت باید کار موضوع قرارداد را تحویل دهد. این مدت زمان از تاریخ حضور ارائه دهنده خدمت شروع می گردد.

۴-    تمدید خودبخودی قرارداد پایه برای انجام آخرین کار ارجاعی:

اگر فرض کنیم که مدت زمان لازم برای حضور و اتمام کار موضوع ارجاعی یا مدت زمان لازم برای تحویل کالای مورد درخواست از مدت زمان اعتبار قرارداد فراتر رود، آیا فروشنده یا ارائه دهنده خدمت موظف به فروش یا انجام کار هستند؟ با لحاظ اینکه دوره اعتبار قرارداد به اتمام می رسد و دیگر قراردادی وجود نخواهد داشت، لذا این امر ممکن است منجر به عدم ایفای تعهد از سوی متعهد به دلیل عدم کفایت مدت اعتبار قرارداد گردد. به همین دلیل پیشنهاد می گردد که در بخش انتهایی ماده مدت در این نوع از قراردادها پیش بینی گردد که در صوتیکه آخرین کار ارجاعی یا درخواست کالا در طول مدت اعتبار قرارداد پایه صورت پذیرد ولی مدت زمان لازم برای ایفای آن تعهد ارجاعی، از مدت زمان اعتبار قرارداد گذر نماید، قرارداد پایه تا انجام کامل آن تعهد ارجاعی تمدیدشده محسوب می گردد.

در پایان این بحث بیان این نکته لازم است که برای تعیین مبلغ در این نوع از قراردادها، معمولا یک سقف مبلغ تعیین می گردد؛ زیرا معلوم نیست که چه میزان از تعهد بر مبنای قرارداد ابلاغ می گردد. بر همین مبنا، اگر مبلغ قرارداد به دلیل ارجاعات حین قرارداد به اتمام برسد، دیگر قراردادی وجود نخواهد داشت. به عبارت دیگر، رعایت مدت زمان در این قراردادها تا جایی ممکن است که مبلغ قرارداد باقی مانده باشد.