میزان مسئولیت کارفرما در قبال اعمال کارگران و کارمندان خود

مطابق ماده ۹۵ قانون کار، مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده  کارفرما یا مسئولان واحد های موضوع ذکر شده در ماده ۸۵ قانون کار خواهد بود.

اما ارکان تحقق مسئولیت مدنی کارفرما که مطابق ماده ۱۲ قانون مسئولیت مدنی به وجود می آید، چیست:

۱.زیان باید مسلم باشد.
۲.زیان ویژه باشد یا به عبارت دقیق تر زیان باید قائم به شخص کارگر باشد.
۳.زیان مستقیم باشد.
۴.زیان ترمیم نشده باشد.
۵. زیان به صورت غیر عمدی ایجاد شده باشد.

با جمع شرایط گفته شده کارفرما مسئول جبران خسارت شخص ثالث زیان دیده است. لازم به ذکر است که در صورتی که هر یک از موارد بالا موجود نباشد طبق ماده ۱۲ باز هم کارفرما مسئول جبران خسارت است اما می تواند پس از جبران خسارت به کارگر مراجعه کند.  چرا که مطابق ماده ی ۱۲ قانون مسئولیت مدنی، قاعده ی جبران خسارت نسبت به کارگر و کارفرما اینگونه است که مسئولیت جبران خسارت بر عهده ی کارفرما است حتی اگر مقصر نباشد.   در واقع عدالت اجتماعی اقتضا دارد کسی که از این کارگاه سود می برد، زیان های ناشی از آن را متحمل شود.

طبق نظر برخی از حقوقدانان از ماده ی ۱۲ قانون مسئولیت مدنی چند نظریه استنباط می گردد:

۱.نظریه ایجاد خطر در برابر انتفاع:

وجود چنین فرضی از نظر علمی به منزله مسئول ساختن او در برابر زیانی است که به کار قابل سرزنش یا نامتعارفی نسبت داده می شود. زیرا به دشواری می توان شرایط معاف شدن او را در برابر زیان دیده فراهم ساخت. او نیز به طور معمول به اثبات این شرایط دل نمی بندد و با بیمه کردن مسئولیت خویش حق بیمه را در زمره هزینه های کارگاه می آورد. پس باید این مسئولیت را نتیجه اجرای نظریه خطر در برابر انتفاع شمرد.

۲.نظریه تقصیر انتخاب و مواظبت:

قانون گذار خواسته هیچ خسارتی بدون جبران باقی نماند. از سوی دیگر عدالت اجتماعی اقتضا دارد کسی که از کارگاه سود می برد، زیان های ناشی از آن را جبران کند. می توان گفت در این فرض کارفرما سبب اقوی از مباشر است.

۳.نظریه نمایندگی:

کارگر نماینده کارفرما است. در نتیجه خطای او نیز به منزله تقصیر کارفرما است. بدین ترتیب مسئولیت کارفرما و آمر مبتنی بر نظریه تقصیر است.

۴.نظریه ضمان کارفرما و تضمین فعل کارگر:

کارفرما ایمنی ناشی از فعالیت کارگران را تضمین می کند و مسئولیت او در برابر زیان دیده به عنوان ضامن کارگر است و به همین جهت نیز پس از جبران خسارت می تواند به کارگر رجوع کند.

در نتیجه باید گفت با توجه به ماده ۱۲ قانون مسئولیت مدنی، کارفرما در همه حال مسئول جبران خسارت از ناحیه ی کارگر است و ذمه کارگر در صورت ایجاد خسارت به کارفرما منتقل می شود. منتهی در صورت بی احتیاطی، کارفرما حق مراجعه به کارگر را دارد.

از طرف دیگر مطابق ماده ۱۳ همین قانون، کلیه ی کارفرمایان موظف به بیمه نمودن کارگران و کارمندان خود در مقابل خساراتی که ممکن است از جانب آنان به شخص ثالث وارد آید ، هستند. پس می توان نتیجه گرفت که مسئولیت کارفرما در خصوص خسارات وارده از ناحیه کارگران و کارمندان خود مطلق بوده و در صورت بروز هر نوع خسارتی موظف به پرداخت خسارت هستند که بیمه میزان خسارت را پرداخت می نماید. نکته ی قابل توجه اینکه در صورت عمدی بودن عمل کارگر یا نبود سایر شرایط تحقق مسئولیت، کارفرما پس از جبران خسارت می تواند به کارگر مقصر رجوع کند.

 مثال:
ماده: ایراد خسارت به شخص ثالث

«در صورت ایراد هرگونه خسارت از طرف کارگر به شخص ثالث بموجب انجام کار موضوع قرارداد کارگر با کارفرما، کارفرما موظف به پرداخت خسارت شخص ثالث است که می تواند شخص ثالث را به اخذ مبلغ خسارت  از بیمه گر دلالت نماید. در صورت عدم کفاف پوشش بیمه نامه در جبران کلیه خسارات وارده، کارفرما مابه التفاوت خسارت را خواهد پرداخت. بدیهی است کارفرما مجاز است پس از جبران مبلغ خسارت، به  کارگر رجوع کند.»

مهسا مرعشی

کد عضویت: COF224